Viski Dünyasýnda Jim Murray Olayý ve Cinsiyetçi Bakýþ Tartýþmasý

Merhaba,

Öncelikle bu yaz1y1, ülkemizde viskiye bir tutkunluk derecesinde bal1 ve dünyadaki geli_meleri de takip eden dostlar1n takip ettiini gözard1 etmeyerek, viski dünyas1n1n son birkaç gündür hararetli bir tart1_ma içerisinde olduunu ve konudan haberi olmayan dostlar için dilim döndüünce anlatmak istediimi belirtmek isterim.

Asl1nda bu sitede viski tad1m notlar1n1n bile, yazd11m tarih, hikaye temal1 konulu detayl1 içeriklerin önüne geçmemesi için ura_1rken, bu tarz bir içeriin olup olmamas1 konusunu dü_ündüm.

Bununla beraber _una karar k1ld1m, ilgili insan say1s1 az da olsa, konunun birebir viski ile alakas1 olmasa da, eer viski ile ilgilenen bir Amerikal1, bir Frans1z, bir 0ngiliz, sektörde olan önemli bir tart1_may1, ülkelerinin dilindeki web sitelerinden güncel olarak takip edebiliyorsa, zaten az say1da olan Türkçe viski temal1 web siteleri aras1nda da bu konuyu takip etmeli, en az1ndan kendi pay1ma dü_eni yapmal1y1m.

Haydi ba_layal1m.

Bu hararetli tart1_ma, dünyaca ünlü viski yazar1 Jim Murray hakk1nda.

Jim Murray, 1957 doumlu, 0ngiliz bir gazeteci / yazar. Uzun y1llar spor ve özellikle futbol yazd1ktan sonra, kariyerine farkl1 bir yön çizmeye karar vererek, belki de tarihin ilk tam-zamanl1 viski yazar1 olmak istiyor ve bunu ba_ar1yor.


Jim Murray

1994 y1l1nda, Jim Murrayin 0rlanda Viskileri Almana1 isimli kitab1yla ba_layan serüvenini birçok kitap takip ediyor. Me_hur Glenfiddich markas1, onu üç defa y1l1n en iyi viski yazar1 seçiyor, çok ba_ka çe_itli ödüller ve al1yor, bunlar1n aras1nda kitaplar1n1n say1s1z defa çok satanlar listelerine girmesi de dahil.

Uluslaras1 yar1_malarda juri üyelii, viski harmanlama sanat1nda çe_itli dam1t1mevlerine dan1_manl1klar, hatta 1996 y1l1nda Ardbeg Dam1t1mevinin yeniden in_aas1nda verdii destek ile de tan1n1yor. Bununla beraber onu dünyaca ünlü yapan eser serisi yani o y1l içtii viskilerin tad1m notlar1n1 ve kendi puanlamalar1n1 yazd11, The Whisky Bible kitab1 ilk defa 2003 y1l1nda piyasaya ç1k1yor ve o y1ldan bu yana da bu seri her sene devam ediyor.

Fakat yine de bütün bu i_ler, onu içki sektörü medyas1 d1_1nda ba_ka mecralara ta_1mazken, 2015 y1l1nda ç1kard11 The Whisky Bible serisinin o y1l için son kitab1 onu bamba_ka bir dünyan1n içine de sokuyor.

Bunun nedeni, viski dünyas1n1n içinde olanlar1n zaten y1llard1r bildii ancak sade tüketici olanlar ve hatta viski ile alakas1 olmayanlar1n bile ad1n1 duymas1. Çünkü o sene, içtii viskilerin aras1nda en iyi olan1n, Japon üretimi, Yamazaki isimi bir viskinin 2013 _eri f1ç1 _i_elemesi olduunu seçmesi.



Kendi hat1ralar1n1z1 bir dü_ünmenizi rica edeceim bu noktada. Japon viskisi, Yamazaki gibi kavram ve isimleri ilk duyduunuz zamanlar1 hat1rl1yorsan1z, i_te büyük ihtimalle Jim Murrayin 2015 y1l1nda yazd11 kitaptan sonra olmas1 kuvvetle muhtemeldir.

Dünyan1n en iyisi gibi s1fatlara bay1lan dünya medyas1, Murrayin bu seçimini sütunlar1na, man_etlerine ta_1yor, CNNden Forbese, The New York Timesdan, The Guardiana akl1n1za gelebilecek bütün önemli dünya medyas1 mecralar1 Japon viskisi Yamazakiden ve tabii ki Murrayden bahsetmi_ oluyor.

Bu noktada kendisinin çok etkili bir figür olduunu es geçmemek, yaz1n1n devam1n1 okuduunuzda dahi asla küçük görmemek gerekiyor kendi fikrime göre. En az1ndan geçen haftaya kadar.

2015i takip eden y1llarda, Jim Murrayin o me_hur ve cesaretli Yamazaki tercihini farkl1 viskiler izliyor.

Misal Kanadal1 Crown Royal1n bir çavdar viskisini dünyan1n en iyi viskisi olduunu söylüyor. Her sektörde olduu gibi doru olup olmad11ndan en ufak bir fikrim olmayan birçok söylenti ç1k1yor. En iyi viski seçmeden önce yüzlerce _i_e stok yapt11 (sonradan fiyat1 be_e ona katlanaca1 için), dam1t1mevlerinden özel hediyeler ald11 ve hatta baz1lar1na ortak yap1ld11 gibi birçok söylenti. Bu seçimler ve söylentiler, asl1nda Jim MurrayI, viski dünyas1n1n içerisinde biraz gözden dü_ürüyor.

Bu noktada _unu da özellikle belirtmem gerekiyor, Murray bir yar1_ma organize edip, jüri ba_kanl11n1 yap1p büyük bir grup karar1yla bu viskiyi seçtik, bunu seçmedik demiyor kitaplar1nda. Kendi ba_1na, kendi verdii kararlar1, sevip sevmediklerini kaleme al1yor. Ona güvenip kitab1n1 al1r, almaz, hatta önerdii viskileri al1r, almazs1n1z, bu tamamen adil ve özgürce bir karar, herhangi bir aldatmaca da en az1ndan teorik olarak yok.

Gözden dü_ürüyor demi_tik çünkü viski merakl1lar1, seçtii viskilerin hiç de kendi beendikleri viskiler gibi olmad11n1, adeta bir tak1m tutarcas1na savunuyor, kitaplar1ndaki yorumlar ve puanlar çou zaman alaya al1n1yor ancak bununla beraber Murrayin The Whisky Bible1 her sene dünyan1n en çok sat1lan viski kitaplar1 listesinden inmiyor, dünyaca me_hur gazete, dergi, televizyonlarda haber olmaya devam ediyor.

Ta ki geçtiimiz haftaya kadar.

^imdi gelelim ne oldu da ortal1k kar1_t1, ne oldu da bu sefer olumsuz anlamda haberleri yap1lmaya ba_land1.

Geçen hafta Jim Murray, The Whisky Bible 2021 kitab1n1 piyasaya sürdü.



Bir Beam-Suntory i_tiraki olan ve Kanadada Alberta Distillers taraf1ndan üretilen, Alberta Premium Cask Strength Rye, NAS, alkol: 65.1% ekspresyonu dünyan1n en viskisi olarak seçti. Yine bir Kanadal1 çavdar viskisini en iyi seçerken viski dünyas1nda yine gözler devrildi, burunlar k1v1r1ld1 fakat bu seçim dünya medyas1nda yer almaktan geri konmad1.

Herkes Murrayin en iyi viski, en iyi 0skoç viskisi, en iyi _u kadar y1ll1k bu kadar y1ll1k viski seçimlerini tart1_1rken, yakla_1k 10 y1ll1k yazar, eski barmaid, 0skoç Becky Paskinin yazd1klar1, i_in rengini tamamen dei_tirdi.


Becky Paskin
Kaynak: ScotchWhisky.org

Paskin ele_tirilerinde, Murrayin yeni kitab1nda yer alan viski tad1m notlar1n1n tam 34 tanesinde, cinsiyetçi ve kaba bir dil kulland11n1, bunun art1k kabul edilmemesi gerektiini iddia etti.

Bu noktada baz1 örnekleri tabii ki sizin takdirinize b1rakmak için Türkçeye çevirdim.

Paskinin bahsettii dildeki metinler aras1nda,

Galli Penderyn Dam1t1mevinin bir viskisi için:

Bir seks tutkunun grup seks yaparken ald11 hazdaki gibi, malt tad1ndaki bir keyif

Bir Canadian Club tad1m notunda:

Daha önce 41 ya_1ndaki bir Kanadal1 kad1nla seks yaparken bu kadar keyif ald1m m1? Ald1m say1l1r ama birkaç y1l önceydi.

Bir ba_ka Penderyn için:

Eer bu bir kad1n olsayd1 onunla sabah öle ak_am sevi_irdim. Tabii zaman1m ve enerjim yeterse.

Bu arada Penderyn Dam1t1mevinin, viski dam1t1m ve harmanlama pozisyonlar1n1n neredeyse tamam1nda kad1nlar1n çal1_t11n1 da eklemek isterim.

Glenmorangie Artisan için:

Eer viskiye bir cinsiyet koyacaksak kesinlikle kad1n olurdu. Ne zaman Glenmorangie Artisan içsem, onda yeni bir tarz, yeni bir parfüm ke_fediyorum. Ama size nas1l da tahrik edeceini biliyor mu? Evet kesinlikle biliyor.

Glenfarclas Family Cask serisi için:

Hayat1n1z1n kad1n1 bir malt gibidir, önce ba_tan ç1karmak hatta ba_tan ç1karmak için ondan zevk almak ve sonra bu zevki birlikte payla_mak gibi.

Bu arada bir ba_ka paradoks olarak kitab1n1n ad1n1n The Whisky Bible olduunu tekrar hat1rlatmak isterim.

Ba_ka örnekler de mevcut ancak bu kadar1, en az1ndan konunun özetini anlatmak için kafi olacakt1r diye dü_ünüyorum. Paskinin bu Tweet zincirinden sonra, belki de kendi bile _a_1rm1_ olabilir ancak çou büyük viski firmas1 da destek ve hatta bu Murrayin yorumlar1na ve desteini bundan sonra umursamayacaklar1 _eklinde aç1klamalar yapt1. Baz1 yay1nevleri, art1k dükkanlar1nda ve online sat1_ kanallar1nda Murray'in kitaplar1n1 satmayacaklar1n1 aç1klad1.

Hatta henüz birkaç gün önce, Murrayden ald1klar1 puanlar1 gururla payla_an dam1t1mevleri bas1n bültenlerini geri çekti, Tweet ve Instagram postlar1n1 sildi. 0nsan dü_ünmeden edemiyor, tümünü okumad11n1z bir kitab1n içinde size yap1lm1_ övgüleri hemen kabul etmek nas1l bir amatörlüktür.

Bununla beraber direkt olarak tepki koyan ve sosyal sorumlulua, cinsiyetçilie kar_1 bakan firmalar da oldu _üphesiz.





0_te viski dünyas1n1n son günlerde tart1_1lan konunun, k1sa ama umuyorum ki herkesin anlayabilecei _eklindeki özeti bu.

^ahsen ben, damak zevkimizin benzemediini dü_ündüüm için yakla_1k 5 y1ld1r Murrayin kitaplar1n1 alm1yorum. Zaten en iyi olarak seçtii viskiler bir _ekilde önüme dü_üyordu. Yine de bu derece bir dille kitap yazaca1n1 hiç tahmin etmezdim. Linç kültüründen nefret eden biri olarak, sektörün ona doal bir ceza vereceini umar1m, daha fazlas1n1 ise tasvip etmem. Viski bir erkek içkisi deildir, viski bir kad1n içkisi de deildir, viski sal11 el verip de yasal olarak içme hakk1na sahip herkesin içkisidir derken, viski bir kad1n deildir diye yazd1rtan Murray'e de ak1l fikir dilerim. 

En az1ndan _u an için.

Son söz olarak _unu da söylemek isterim, viski dünyas1 eer bu konuda gerçekten samimiyse, biraz o herkesin bay1ld11, kimsenin az1n1 açamad11 SMWS viskilerinin aç1klamalar1nagöz atmal1. Kim bilir, belki yak1nda o da olur. 

NOT: Bu yaz1n1n yaz1ld11 tarihten sonras1nda, Jim Murray konuya cevap mahiyetinde bir aç1klama yapt1. K1saca önemli bulduum baz1 cümlelerini sizler için çevirdim.

" Bu kesinlikle cinsiyetçilik üzerine bir tart1_ma deildir. Bu tamamen ifade özgürlüü ile ilgili bir tart1_mad1r. Benim yazd1klar1m ifade özgürlüü kapsam1ndad1r. Dünyan1n konusunda en iyi yazar1 olarak bugüne dek bir milyondan fazla kitap sat1_1m oldu ve herhangi bir gün, tek bir tane bile cinsiyetçilik ile alakal1 bir mektup almad1m. Enteresan bir _ekilde bir çok insan bu konuyu ayn1 gün dile getirmeye ba_lad1. Bir viskiden ald11m keyfi orgazm olmak _eklinde dile getirdiimde nas1l cinsiyetçi olabilirim? En son bildiim bu dünyada erkeklerin, kad1nlar1n, e_cinsellerin, tüm insanlar1n orgazm olma hakk1 vard1. Benim kitaplar1m yeti_kinler içindir. Ben viskiyi iyi koklamakla me_hurumdur. Hakk1mda düzenlenmi_ bu büyük kurguda ise dev bir s1çan kokusu al1yorum." 
Sevgiler,

Ozan Vural