�sko� Viskisinde F�� Boyutlar� Ve Viskiye Olan Etkileri

Facebook Twitter GooglePlus
30.01.2017

Merhaba,

Ge�tiimiz g�nlerde sitenin i�erikleri �zerinden istatistiklere g�z at1yordum ve _eri f1�1lar1 �zerine yazd11m yaz1n1n en �ok okunanlar aras1na girdiini g�rd�m. Bu kadar spesisifik bir konu �zerine younla_m1_ bir yaz1n1n, pop�ler konulardan s1yr1l1p da �ok okunmas1 beni �ok sevindirdi. Bir yaz1y1 da viski f1�1lar1n1n boylar1 �zerine ay1rmaya karar verdim.

F1�1lar, viskilerin evleridir. Baz1lar1n1n �ok gen�ken baz1lar1n1n ise ya_l1l11nda terk ettikleri, onlara karakterini veren, ruhlar1n1 _ekillendiren ilk yuvalar1.

0sko� viski d�nyas1nda, t�m� me_e olmak kayd1yla farkl1 t�r f1�1lar kullan1l1yor ancak bunlar1 genellersek 0spanyol _eri, Amerikan burbon ve Avrupa me_e f1�1lar1 olarak en b�y�k y�zdeyi verebiliriz. Japonlar1n Mizunaras1 gibi �ok ekstrem �rnekler bu listede yer alamayacak kadar az say1da �retime sahip.

�ncelikle �lkelerin kendi �zel kanunlar1n1n , genel viski d�nyas1n1 _ekillendirdiini anlamam1z gerekiyor. Amerikada �retilen bir burbon f1�1s1nda sadece bir defa y1lland1rmaya izin verilirken, 0sko�yada tekrar dolum say1s1nda bir limit yok. Bu da Amerikada �retilen burbon f1�1lar1n, sonras1nda 0sko�yaya g�nderilip, malt viski y1lland1rmas1 s�recinde kullan1mlar1n1 yayg1nla_t1r1yor.

0spanyada �retilen _eri _arab1n1n dinlendirildii f1�1lar da, sonras1nda viskiye katt1klar1 enfes koku ve lezzetin ortaya �1kmas1ndan sonra 0sko�lar taraf1ndan sat1n al1nmaya ve kullan1lmaya uzun y1llard1r devam ediyor.

^eri _araplar1n1n f1�1s1yla ba_layan bu inovatif s�re�, sonras1nda k1rm1z1, beyaz ve porto _arab1 olarak adland1r1lan farkl1 _arap f1�1lar1 ile, k1smen daha az say1da olsa da viski d�nyas1na _ekil veriyor. Viskinin i�erisindeki y�ksek alkol, f1�1lar her ne kadar iyi temizlenmi_ dahi olsa, f1�1 g�zeneklerindeki baz1 tortular1 i�ine �ekiyor ve bu da farkl1 aromalar yarat1lmas1na yard1mc1 oluyor.

Gelelim bu f1�1lar1n boyutlar1na. Viski f1�1lar1 200 ile 650 litre aras1nda dei_en hacimlerde �retiliyor. Bu noktada f1�1 t�rlerini orjinal 0ngilizce isimleri ile kullanaca1m ��nk� ne T�rkiyede viski �retimi var ne de ilgin� bir _ekilde kelimleri �evirmem herhangi bir yerde kar_1n1za �1kmayacak ve bir yarar salamayacak.

ASB (Amerikan Standart Barrel)

Maker's Mark ASB f1�1lar1

Viski d�nyas1n1n en �ok kullan1lan f1�1 t�r�. Yakla_1k 200 litrelik bir hacmi bulunuyor.

Amerikan yasalar1na g�re bu f1�1lar Amerikan beyaz me_esinden yap1lmal1 ve sadece bir defa kullan1lmal1.

Sonras1nda ise al1c1s1 belli, 0sko�lar.

Hogshead

Bruichladdich Dam1t1mevi, Amerikan Hogshead f1�1lar

Viski d�nyas1nda kullan1m a�1s1ndan ikinci s1ray1 Hogshead t�r� al1yor.

Yakla_1k 225-250 litre hacmi bulunuyor.

Genelde Amerikan beyaz me_esinden �retilse de ba_ka �rnekleri de mevcut. �zellikle _eri �reticilerinin de en �ok tercih ettii f1�1 t�rlerinden biri.

Butt

Glenmorangie Dam1t1mevi, 0spanyol Butt f1�1lar

Neden T�rk�ele_tirmek garip olurdu _imdi daha iyi anlayabilirsiniz ��nk� butt kelimesi T�rk�ede f1�1 veya varil olarak ge�iyor. F1�1 t�r�ndeki f1�1lar? Olmuyor.

Butt f1�1lar 475-500 litre hacimli �retilir. ^arap d�nyas1nda pipe olarak ge�erek.

�ok b�y�k y�zdesi 0spanyol me_esinden �retilir ve _eri end�strisinin ilk tercihidir. K��k bir k1sm1 ise Amerikan beyaz me_esinden �retiliyor.

Quarter Cask

Laphroaig Dam1t1mevi

�zellikle Laphroaigin �zerine dev puntolarla yazd11 ekspresyonundan da hat1rlayabileceimiz QC, sadece 45-50 litrelik hacmiyle en k��k f1�1 t�rlerinden biri.

Viskinin me_eye daha �ok temas etmesi sayesinde tad1n daha youn olduu _eklinde g�r�_ler mevcut. Bununla beraber bu f1�1lar, olgunla_t1rma s�resini dier t�rlere g�re daha fazla k1salt1yor.

10 y1ll1k bir me_e f1�1 m1, 7 y1ll1k bir QC mi? Bu karar da t�keticiye kal1yor.

�zelllikle Laphroaig Quarter Cask, yine dev puntolarla _i_elenen QA Cask ile �ok kar1_t1r1l1yor keza bamba_ka viskiler. QA, Latince Quercus Alba yani Amerikan beyaz me_esi anlam1na geliyor.

Barrique

Barrique ^arap F1�1lar1

Yak1ndan takip eden dostlar1n ilk akl1na gelen herhalde Kavalan Vinho Barrique olmu_tur.

Barrique, 250-300 litrelik hacimli �retilen bir f1�1 t�r�. 0lk dolumu (ilk kullan1m1) genellikle _arap ve konyak end�strisinde tercih ediliyor. Genel olarak da Frans1z me_esinden �retiliyor. Son zamanlar1n g�zdesi f1�1 t�rlerden biri.

Puncheon

Puncheon _eri f1�1s1.

^eri d�nyas1n1n ikinci tercihi. 0spanyol me_esinden �retilen Puncheon t�r�, 450-500 litre gibi devasa hacimli olarak �retiliyor.

Ayn1 zamanda rom end�strisinin de tercihlerinden biri.

Port

Sandeman Porto ^arap F1�1s1

Porto _arab1n1n dinlendirilmesi i�in �retilen bu f1�1 t�r�n�n hacmi 550-650 litre b�y�kl��nde oluyor. Pop�ler bir �rnek olarak Glenmorangie Quinta Ruban'dan hat1rlayabiliriz.

0sko� malt viski d�nyas1n1n yine son d�nemlerde en nadide ekspresyonlar1 i�in kulland11 bir t�r. �ok fazla tatl1 notalar i�erdii i�in, 0sko� viskilerinin genel olarak biti_lerinde kullan1l1yor. Yani 10 y1ll1k bir dinlendirmenin son alt1 ay1 veya birka� senesi i�in tercih ediliyor.

Maderia

Maderia _arap f1�1lar1, Portekiz.

Yine _arap i�in �retilen f1�1 t�rlerinden biri.

Maderia _araplar1n1n dinlendirildii bu f1�1lar1n hacmi 600-650 litre civar1nda. Genel olarak Frans1z me_esinden �retiliyor ve Port f1�1larda olduu gibi yine 0sko� viskilerinin biti_ tercihlerinden biri.

Firkin

1800'lerden kalma bir Firkin f1�1.

0smini eski 0ngilizce'de ge�en ve Flemenk�eden uyarlama vierdekijn kelimesinden alan Firkin asl1nda "d�rd�nc�" anlam1na geliyor.

F1�1ya ismini vermesinin nedeni, bir standart f1�1n1n d�rtte biri kadar k��k olmas1. 0ngiliz ale t�r� biralar1 dinlendirilmesi s1ras1nda da tercih edilen bir t�r. Yakla_1k 41 litrelik bir hacimle �retiliyor.

First fill & refill

Yaz1da ge�irmem gereken bir ba_ka kavram da ilk dolum yani first fill ve sonradan dolum yani refill.

Burada kullan1lan ilk dolum, i�inde daha �nce Amerikan burbonu dinlendirilmi_ bir f1�1n1n i�ine eklenen 0sko� malt viskisi sonras1nda ger�ekle_iyor. Sonradan dolum yani refill ise o f1�1n1n asl1nda ��nc� kullan1ma geldiini bize g�steriyor.

�rnek olarak Laphroaig, Amerikan burbon f1�1lar1n1n genelini Maker's Mark'tan sat1n al1yor. Ald11 f1�1ya Laphroaig malt viskisi ekledii anda bu f1�1 "first fill" oluyor. Belirli bir y1l sonra viskisini �1kar1p _i_eledikten sonra o f1�1 tekrar kullan1l1rsa bu sefer "refill" oluyor.