Garson Bey Bir Dirhem Viski Lütfen

Ba_l1ktaki sözü herhalde ülkemizde hiç duymad1n1z.

Ancak 0skoçya barlar1nda ve restorantlar1nda çok yayg1n kullan1lan bir cümle.

A dram please

Nedir bu her yerde duyduumuz ama tam olarak anlam1 aç1klanmayan dram? Gelin önce biraz etimolojisine göz atal1m.

Dram, Antik Yunandan günümüze kadar ula_m1_ bir ölçü birimi. O zamanlar drachma olarak kullan1lan bu birim günümüzde yakla_1k 4.37 grama denk geliyordu.

Romal1lar ise bu birimi devam ettirdi ancak ölçüyü 3.41 grama dü_ürdü. Osmanl1 0mparatorluu ise Antik Yunandan gelme bu terimi ayn1 Romal1lar gibi kullanarak dirhem ismini verdii bu ölçü birimini, 2.97 gram gümü_ para olarak devam ettirdi.

Günümüz ABDsinde dram ölçü birimi gerçekten de resmi olarak kullan1l1yor ve 367 miligram deere denk dü_üyor.

Gelelim konumuzun özüne, 0skoçya ve 0rlanda durum nedir? 0skoçya ve 0rlandada a wee of dram terimi, bir yudum viski olarak Türkçeye çevrilebilir. Genel olarak viski dünyas1nda fazlas1yla kullan1l1yor ve kültürlerine yerle_mi_ durumda.

Pint ismini verdikleri bira için kullan1lan ölçüm birinin 1/13üne denk gelen dram barlarda s1kl1kla barmenlerin ve garsonlar1n duyduu bir sözcük. 0lginç olan, barmenlerin de bu kültüre kendi dokunu_lar1n1 katm1_ olmas1.

Nas1l oluyor diye soracak olursan1z, geleneksel publarda, garsona bir dram viski sipari_i verdiinizde asl1nda minimum viskinizi -ki o da yakla_1k 2.5-3 clye geliyor- onun insaf1na ve iyi niyetine b1rak1yor olman1z.

0yi bir günündüyse, sizi sevdiyse masan1za gelecek viskinin çok daha fazla olabileceini ve tek bir ölçü fiyat1n1n hesaba yans1t1laca1n1 unutmay1n. Viski dünyas1nda da, tad1m notlar1ndan tutun birçok kitaptaki tan1mlamalara kadar dram sözcüü çok fazla kullan1l1r. Hatta ilk içtiim viski yerine my first dram was cümlelerini s1k s1k duyabilirsiniz. Ek olarak, muhte_em bir viski için fantastik iltifat1 yap1l1rken "dramastic" gibi esprili tabirler de kullan1l1yor.

Bugün birçok fotorafta gördüümüz, o Glencairn veya Copita tasar1m kadehlerindeki viskinin ölçüsü de asl1nda standart bir dram olan 2.5 cl civar1nda. Yani matematiksel olarak 0skoçya ve 0rlanda için bir dram viskinin net ve kesin bir ölçüsü yok. Ancak güzel bir kültür olarak devam eden kullan1m1 var.

Bizim barmenlerimizin ve garsonlar1m1z1n, insanlar1n halet-i ruhiyelerinden çok daha iyi anlayabileceklerini samimiyetle biliyorum. Dirhem terimini kullansak ne güzel olmaz m1yd1?

Hatta ben _imdi dü_ünüyorum da, Türkiyede, Garson bey, bir dirhem viski lütfen diyebileceiniz bir barda viskinizi yudumlamak çok keyifli olmaz m1yd1?

Romantikliime verin i_te.

^aka bir yana, Erdir Zat, Fügen Basmac1 ve Çaatay Anadol taraf1ndan yaz1lan, 2010 y1l1nda piyasaya ç1kan Rak1 Ansiklopedisi kitab1nda _öyle bir pasaj geçer, an1 olarak burada kals1n madem.

"Ahmet Rasim rak1 içmede tereddütsüz bir üstatt1r. 0çebilecei miktar1 kendi tabiriyle g1das1n1 çok iyi bilir, çok yava_ içer. Rak1 kadehe konulur ama kadehle içilmez; yudum yudum içilir der. Mezeden çok iyi anlar, ama içerken fazla yemez. Bir lüfer bal11n1n yana1 ile yüz dirhem rak1 içilir sözü ünlüdür."

Ne yalan söyleyeyim bana da _öyle iyi bir viski mi yoksa kurutulmadan pi_irilmi_ güzel bir lüfer mi diye sorsalar arada kal1rd1m.

Slainte!

Ozan