Şeri Fıçıları Ve Viskiye Olan Etkileri
- 3.10.2016
Bir ak_amüstü _eri içmemi_ insan, sabah hiç roman okumam1_ biri gibidir.
Sonbahar Quarteti, Barbara Pym
Merhaba,
^eri f1ç1lar1, viski dünyas1n1n belki de en nadide f1ç1 türlerinden ün salm1_ ve kendine sa lam bir yer edinmi_tir.
Genellikle _eri f1ç1s1n1n etkisi ile veya _eri f1ç1n1n b1rakt1 1 notalar ile gibi söylemler, viski tad1m notlar1nda çok fazla kar_1m1za ç1kar. Bu yaz1da _eriye ve _eri f1ç1lar1n1n türlerine göre viskilere olan etkilerinden bahsedece im. Konuyu iyice kavramak için önce bilmemiz gereken ilk nokta do al olarak _eri (sherry) nedir?
0spanyan1n güneyinde, Jerez De La Frontera bölgesinde özel bir üretim tekni i ile ismini duyuran bir _arap türüdür. Ancak sadece bu bölgede s1n1rl1 kalmayarak üretim alanlar1n1 geni_letmi_tir. ^eriyi, _arap dünyas1ndaki karde_lerden ay1ran etkenlerden en önemlisi, mayaland1r1lm1_ _arab1n k1sa bir süre aç1k hava ile temas ettirilerek üzerinde bir küf olu_umuna izin verilmesidir. Bu sürece flor ismi verilir ve biyolojik olarak ya_land1r1lan _arap ile oksidasyon yöntemiyle ya_land1r1lan _arap olarak kendi içinde ikiye ayr1l1r. Baz1 durumlarda, mayalanan _eri _araplar1n içerisine brendy ismi verilen likör ekleniyor ve alkol oran1 %17lere ç1kart1l1yor.
0kinci ayr1_t1r1c1 özelli i ise _eri üretiminde kullan1lan Solera yöntemidir. Viski dünyas1nda ilk akl1m1za gelen, ki bu yöntemi ilk defa kullanmas1 ile bu hakl1 ünü hakeden, atölyelerimizde konuklar1m1za s1kl1kla tatt1rmaktan keyif ald1 1m Glenfiddich 15 Solera Vat deneyimlemi_ dostlar1m1z, bu terimi hat1rlayacaklard1r.
Her ne kadar üzerine kitaplar yaz1lacak kadar ayr1nt1l1 ve derin bir yöntem olsa da, rom üretiminde de tercih edilen bu süreç çok k1saca _öyle i_ler: 0çlerinde ayn1 türde fakat farkl1 y1lland1rma sürelerinde olan _arap f1ç1lar1, en ya_l1s1 en a_a 1da kalacak _ekilde mahzenlere yerle_tirilir.
0skoç Malt Viskileri Atölyesi, Avantgarde Hotel, 0stanbul
En yeni üretilmi_ _arap f1ç1lar1 ise en üstte kal1r. Ba bozumu zaman1 geldi inde ve yeni f1ç1lar mahsen kap1s1nda beklerken, en a_a 1dan al1nan (%10 ve %30) f1ç1lar _i_elenmek üzere, bir üstte yer alan f1ç1lar ile birlikte evlendirilir (ayn1 yerde kar1_1t1l1r).
Daha sonra bu _araplar, bir üstteki bekleyen f1ç1lar ile evlendirilir ve bu i_lem en tepeye kadar devam eder. Yani e er 8 katmanl1 bir Solera mahzeni kurulmu_ ise, _i_elenen _eri _araplar1n ya_1 8 ila 10 ya_ aras1nda de i_ir. En ya_l1dan en gence kadar _eri içeren _i_eler de her _i_elenme farkl1 lezzetlerde olacak _ekilde sürprizlere gebe, içinde tecrübenin güvenilirli i ve gençli in enerjisini birle_tirecek _ekilde marketlere sürülür.
Solera hakk1nda daha fazla ara_t1rma yapmak isteyenler, bu kitaptan faydalanabilirler.
.jpg)
The Glendfiddich Dam1t1mevi, Solera Tank1, 0skoçya
0skoçyada viski üzerine kanunlarda (The Scotch Whisky Regulations 2009) _eri üzerine veya _eri f1ç1 kullan1m1 üzerine özel bir madde bulunmaz. Bununla beraber 0spanyol kanunlar1na göre (Consejo Regulator) bir _arab1n _eri olmas1 için 0spanyan1n güneyinde bulunan ^eri Üçgeni bölgesinde üretilmesi gerekmektedir.
^eri Üçgeni, WineCellarPlus
^eriyi kafam1zda canland1rabildiysek, -hatta benim tüm viski dostlar1na tavsiyem mutlaka birkaç _i_e _eri _arab1 bulup ayn1 viskide yapt1 1m1z gibi detayl1 ve hakk1 verilmi_ tad1m yapmalar1d1r- viskiye olan etkilerine geçebiliriz. ^i_elenen _eriler, bo_ f1ç1lar1n1 dünyan1n en iyi viski üreticilerine gönderirler ve f1ç1n1n maceras1 yeni bir boyut kazanarak sürmeye devam eder.
0spanyadan Portekize de devam eden _eri üretimleri, tek bir adet f1ç1 türünde gerçekle_mez. Yani asl1nda bizim _eri f1ç1s1n1n etkisiyle yorumunu yapt1 1m1z bir viskinin asl1nda hangi _eri f1ç1s1n1n etkisi? sorusunu da sormam1z1 gerektirir.
En yayg1n olarak kullan1lan alt1 adet _eri f1ç1 türü vard1r ve bunlar1n tümüyle de viski dünyas1 çok yak1ndan ilgilenir. Tümünü tek tek tan1t1rken, kolayl1k olmas1 aç1s1ndan en iyi veya en pahal1 de il ancak hemen herkesin bildi i viski örneklerini de size derlemeye çal1_t1m.
1: Oloroso _eri f1ç1s1
Viskiye verdi i k1z1l ve kehribar renk tonlar1 ile bilinir. Burun ve damakta ise kompleks notalar sa lar. Geni_ yemi_ ailesi ve orman meyveleri, buna dahildir.
Bilinen örnekler: Aberlour ABunadh, The Glendronach 12, Glenmorangie Lasanta
Viskide F1ç1 Etkisi Atölyesi, Avantgarde Hotel, 0stanbul
2: Pedro Ximenez (Viski _i_elerinde k1saca PX olarak geçer)
Viskiye verdi i kehribar renkler ile bilinir. Burun ve damakta ise tatl1 notalar sa lar. Kuru meyveler, tatl1 _uruplar ve orman meyveleri tatlar1 b1rak1r.
Lagavulin The Distillers Edition, Kavalan Solist,
Lagavulin Dikey Tad1m1, 0stanbul, Temmuz 2016
3: Fino
Viskiye parlak sar1 rengi sa lar. Taze meyveler, _ekerli notalar ve me_e kokusu geçirgenli i bulunur. Di er _eri f1ç1lar1na göre daha hafif etki yapmas1 ile bilinir.
Kavalan Solist Fino, Tomatin 12 Fino
4: Manzanilla
Viskiye parlak sar1 renk sa lar. 0yodik, yosun, kabaca denizi and1ran tatlar b1rak1r. Islay viski dam1t1mevlerinin de tercihlerindedir.
Bruichladdich Manzanilla 1998, The Ardbeg Ardbog, Bunnahabhain 16 Manzanilla
5: Palo Cortado
Viskiye, y1lland1rma süresine göre aç1ktan koyuya kahverengi bir renk etkisi bulunur. Rengin aksine, _ekerli, tatl1 notalar sa lar. Tatl1 baharatlar, tarç1n, vanilya zenginle_tirmesi yapar.
Glengoyne Cask Finish 1999 , Navazos Palazzi Palo Cortado(0spanyol single malt), Bruichladdich Valinch
6: Amontillado
V0skiye kehribar rengi kazand1r1r. Asidik, kuru, hafif tatl1 notalar1 sa lar.
Laphroaig Cairdeas 2014, Glenkinchie Distillers Edition 1994, Deanston 11 y1ll1k, Arran 1999 Y1ldönümü Ekspresyonu
7: Amoroso
Kremams1 _eri olarak da bilinen tür olan Amoroso f1ç1lar, viskiye gerçekten çok lezzetli bir tatl1l1k verirler.
Hat1rlayaca 1m1z Amoroso f1ç1lar Talisker'in Distiller's Edition serileri, Dalmore 1981 olarak söylenebilir.
^eri f1ç1lar1, dam1t1mevlerinin ürettikleri viskileri ba_1ndan sonuna dek y1lland1rd1 1 f1ç1lar da olabilir, eski burbon veya yeni me_e f1ç1larda bekletti i viskileri son 6 ay, 1 veya 2 y1l için aktad1klar1 f1ç1lar da olabilir. Ba_1ndan sonuna kadar _eri f1ç1s1nda bekletilen viski üreten dam1t1mevlerinin ilklerinden biri The Macallan'd1r.
Macallan'1n Türkiye maceras1na göz atmak isterseniz bu yaz1ya geçebilirsiniz.
^eri f1ç1lar1n1n önemi, viski dünyas1nda ironik bir _ekilde _arap dünyas1ndan daha fazla de erlidir.
Viski dolu günler dile iyle,
Ozan
Sonbahar Quarteti, Barbara Pym
Merhaba,
^eri f1ç1lar1, viski dünyas1n1n belki de en nadide f1ç1 türlerinden ün salm1_ ve kendine sa lam bir yer edinmi_tir.
Genellikle _eri f1ç1s1n1n etkisi ile veya _eri f1ç1n1n b1rakt1 1 notalar ile gibi söylemler, viski tad1m notlar1nda çok fazla kar_1m1za ç1kar. Bu yaz1da _eriye ve _eri f1ç1lar1n1n türlerine göre viskilere olan etkilerinden bahsedece im. Konuyu iyice kavramak için önce bilmemiz gereken ilk nokta do al olarak _eri (sherry) nedir?
0spanyan1n güneyinde, Jerez De La Frontera bölgesinde özel bir üretim tekni i ile ismini duyuran bir _arap türüdür. Ancak sadece bu bölgede s1n1rl1 kalmayarak üretim alanlar1n1 geni_letmi_tir. ^eriyi, _arap dünyas1ndaki karde_lerden ay1ran etkenlerden en önemlisi, mayaland1r1lm1_ _arab1n k1sa bir süre aç1k hava ile temas ettirilerek üzerinde bir küf olu_umuna izin verilmesidir. Bu sürece flor ismi verilir ve biyolojik olarak ya_land1r1lan _arap ile oksidasyon yöntemiyle ya_land1r1lan _arap olarak kendi içinde ikiye ayr1l1r. Baz1 durumlarda, mayalanan _eri _araplar1n içerisine brendy ismi verilen likör ekleniyor ve alkol oran1 %17lere ç1kart1l1yor.
0kinci ayr1_t1r1c1 özelli i ise _eri üretiminde kullan1lan Solera yöntemidir. Viski dünyas1nda ilk akl1m1za gelen, ki bu yöntemi ilk defa kullanmas1 ile bu hakl1 ünü hakeden, atölyelerimizde konuklar1m1za s1kl1kla tatt1rmaktan keyif ald1 1m Glenfiddich 15 Solera Vat deneyimlemi_ dostlar1m1z, bu terimi hat1rlayacaklard1r.
Her ne kadar üzerine kitaplar yaz1lacak kadar ayr1nt1l1 ve derin bir yöntem olsa da, rom üretiminde de tercih edilen bu süreç çok k1saca _öyle i_ler: 0çlerinde ayn1 türde fakat farkl1 y1lland1rma sürelerinde olan _arap f1ç1lar1, en ya_l1s1 en a_a 1da kalacak _ekilde mahzenlere yerle_tirilir.
0skoç Malt Viskileri Atölyesi, Avantgarde Hotel, 0stanbul
En yeni üretilmi_ _arap f1ç1lar1 ise en üstte kal1r. Ba bozumu zaman1 geldi inde ve yeni f1ç1lar mahsen kap1s1nda beklerken, en a_a 1dan al1nan (%10 ve %30) f1ç1lar _i_elenmek üzere, bir üstte yer alan f1ç1lar ile birlikte evlendirilir (ayn1 yerde kar1_1t1l1r).
Daha sonra bu _araplar, bir üstteki bekleyen f1ç1lar ile evlendirilir ve bu i_lem en tepeye kadar devam eder. Yani e er 8 katmanl1 bir Solera mahzeni kurulmu_ ise, _i_elenen _eri _araplar1n ya_1 8 ila 10 ya_ aras1nda de i_ir. En ya_l1dan en gence kadar _eri içeren _i_eler de her _i_elenme farkl1 lezzetlerde olacak _ekilde sürprizlere gebe, içinde tecrübenin güvenilirli i ve gençli in enerjisini birle_tirecek _ekilde marketlere sürülür.
Solera hakk1nda daha fazla ara_t1rma yapmak isteyenler, bu kitaptan faydalanabilirler.
The Glendfiddich Dam1t1mevi, Solera Tank1, 0skoçya
0skoçyada viski üzerine kanunlarda (The Scotch Whisky Regulations 2009) _eri üzerine veya _eri f1ç1 kullan1m1 üzerine özel bir madde bulunmaz. Bununla beraber 0spanyol kanunlar1na göre (Consejo Regulator) bir _arab1n _eri olmas1 için 0spanyan1n güneyinde bulunan ^eri Üçgeni bölgesinde üretilmesi gerekmektedir.
^eri Üçgeni, WineCellarPlus
^eriyi kafam1zda canland1rabildiysek, -hatta benim tüm viski dostlar1na tavsiyem mutlaka birkaç _i_e _eri _arab1 bulup ayn1 viskide yapt1 1m1z gibi detayl1 ve hakk1 verilmi_ tad1m yapmalar1d1r- viskiye olan etkilerine geçebiliriz. ^i_elenen _eriler, bo_ f1ç1lar1n1 dünyan1n en iyi viski üreticilerine gönderirler ve f1ç1n1n maceras1 yeni bir boyut kazanarak sürmeye devam eder.
0spanyadan Portekize de devam eden _eri üretimleri, tek bir adet f1ç1 türünde gerçekle_mez. Yani asl1nda bizim _eri f1ç1s1n1n etkisiyle yorumunu yapt1 1m1z bir viskinin asl1nda hangi _eri f1ç1s1n1n etkisi? sorusunu da sormam1z1 gerektirir.
En yayg1n olarak kullan1lan alt1 adet _eri f1ç1 türü vard1r ve bunlar1n tümüyle de viski dünyas1 çok yak1ndan ilgilenir. Tümünü tek tek tan1t1rken, kolayl1k olmas1 aç1s1ndan en iyi veya en pahal1 de il ancak hemen herkesin bildi i viski örneklerini de size derlemeye çal1_t1m.
1: Oloroso _eri f1ç1s1
Viskiye verdi i k1z1l ve kehribar renk tonlar1 ile bilinir. Burun ve damakta ise kompleks notalar sa lar. Geni_ yemi_ ailesi ve orman meyveleri, buna dahildir.
Bilinen örnekler: Aberlour ABunadh, The Glendronach 12, Glenmorangie Lasanta
Viskide F1ç1 Etkisi Atölyesi, Avantgarde Hotel, 0stanbul
2: Pedro Ximenez (Viski _i_elerinde k1saca PX olarak geçer)
Viskiye verdi i kehribar renkler ile bilinir. Burun ve damakta ise tatl1 notalar sa lar. Kuru meyveler, tatl1 _uruplar ve orman meyveleri tatlar1 b1rak1r.
Lagavulin The Distillers Edition, Kavalan Solist,
Lagavulin Dikey Tad1m1, 0stanbul, Temmuz 2016
3: Fino
Viskiye parlak sar1 rengi sa lar. Taze meyveler, _ekerli notalar ve me_e kokusu geçirgenli i bulunur. Di er _eri f1ç1lar1na göre daha hafif etki yapmas1 ile bilinir.
Kavalan Solist Fino, Tomatin 12 Fino
4: Manzanilla
Viskiye parlak sar1 renk sa lar. 0yodik, yosun, kabaca denizi and1ran tatlar b1rak1r. Islay viski dam1t1mevlerinin de tercihlerindedir.
Bruichladdich Manzanilla 1998, The Ardbeg Ardbog, Bunnahabhain 16 Manzanilla
5: Palo Cortado
Viskiye, y1lland1rma süresine göre aç1ktan koyuya kahverengi bir renk etkisi bulunur. Rengin aksine, _ekerli, tatl1 notalar sa lar. Tatl1 baharatlar, tarç1n, vanilya zenginle_tirmesi yapar.
Glengoyne Cask Finish 1999 , Navazos Palazzi Palo Cortado(0spanyol single malt), Bruichladdich Valinch
6: Amontillado
V0skiye kehribar rengi kazand1r1r. Asidik, kuru, hafif tatl1 notalar1 sa lar.
Laphroaig Cairdeas 2014, Glenkinchie Distillers Edition 1994, Deanston 11 y1ll1k, Arran 1999 Y1ldönümü Ekspresyonu
7: Amoroso
Kremams1 _eri olarak da bilinen tür olan Amoroso f1ç1lar, viskiye gerçekten çok lezzetli bir tatl1l1k verirler.
Hat1rlayaca 1m1z Amoroso f1ç1lar Talisker'in Distiller's Edition serileri, Dalmore 1981 olarak söylenebilir.
^eri f1ç1lar1, dam1t1mevlerinin ürettikleri viskileri ba_1ndan sonuna dek y1lland1rd1 1 f1ç1lar da olabilir, eski burbon veya yeni me_e f1ç1larda bekletti i viskileri son 6 ay, 1 veya 2 y1l için aktad1klar1 f1ç1lar da olabilir. Ba_1ndan sonuna kadar _eri f1ç1s1nda bekletilen viski üreten dam1t1mevlerinin ilklerinden biri The Macallan'd1r.
Macallan'1n Türkiye maceras1na göz atmak isterseniz bu yaz1ya geçebilirsiniz.
^eri f1ç1lar1n1n önemi, viski dünyas1nda ironik bir _ekilde _arap dünyas1ndan daha fazla de erlidir.
Viski dolu günler dile iyle,
Ozan
