Jack Daniel's Tarihi Ve İlginç Hikayesi
- 16.06.2020
Merhaba,
Akl1ma gelmi_ken _öyle ba_lamak istiyorum, zaman1nda i_yerindeki arkada_larla birbirimize tak1l1rd1k; kim yurtd1_1ndan dönerse, orada gezip gördüklerini, yediklerini içtiklerini anlat1rlard1, ben de anlat1rd1m, sonras1nda ise "yaa" derdik "kürkçü dükkan1na döndük i_te".
Döndükten hemen sonra da _ehir, ev, bir ba_ka güzel gelirdi, sokaklar, koku, hatta saçma sapan televizyon kanallar1n1n arka planda hafif sesi aç1k durmas1 bile. Ne zaman Jack Daniel's No:7 içsem benzer duygular1 ya_ar1m.
Evet Jack sonras1 çok viski içtik, çok gönül verdik, gönül koyduk ama bazen kürkçü dükkan1 gibisi yok, bir yudum Jack, o daha rahat, kayg1s1z gençli imi hat1rlat1r bana. Bazen de hat1rlamak için özellikle tercih ederim. 0_ler, arkada_lar, sokaklar ayn1 kalm1yor ama kokular ayn1 kal1yor her zaman.
Asla hayal k1r1kl1 1na u ratmayan ve "de i_meyen" kokusu için de ayr1 sayg1 duyar1m Jack'e.
Her nerede olursam olay1m.
Jack Daniel'sin hikayesine gelirsek, epey keyifli ve ilginç asl1nda.
Jack Daniel's bir Tennessee viskisi ve dünyada en çok sat1lan Amerikan viskisi ayn1 zamanda. Kimi zaman klasik Amerikan viskisi bourbon ile kar1_t1l1yor ancak kanunlara (Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anla_mas1 ) göre türü, Tennessee viskisi olarak kabul ediliyor, o konunun detaylar1na gelece im.
Lynchburg, Tennessee'de Moore isimli küçük bir ilçede üretiliyor, hatta öyle bir ilçe ki zaman1n1n Amerika's1ndaki içki yasaklar1 (prohibition) sonras1nda yasaklar1 iptal etmeyi seçmeyip o _ekilde ya_amaya devam eden muhafazakar bir ilçe, bu nedenle Jack Daniel's viskisinin evi diyebilece imiz o bölgede asl1nda ma azalarda ve restoranlarda sat1lam1yor. Sadece dam1t1mevlerinde Pazar günü d1_1nda özel izinle tad1m yapmak mümkün olabiliyor.
Jack Daniel's Dam1t1mevi
Esas karaktere, yani me_hur Jasper Newton Jack Daniel'a gelirsek, Jack Daniel'in markan1n resmi kurucusu 1850 do umlu (ama onun tam do um tarihi tam olarak bilinmiyor). ^irket, Eylül ay1nda onun do um günü kutlamak adettendir diye söylüyor. Bunun nedeni kentte ç1kan bir yang1n ve bütün do um belgelerinin yanmas1yla birlikte hem Jack'in hem annesinin mezar ta_lar1 üzerindeki tarihlerin kesin kabul edilememesi.
12 karde_li Jack, henüz 7 ya_1nda bir vaiz taraf1ndan evlatl1k al1n1yor ve ayn1 zamanda kula a ilginç gelse de içki üreticisi de olan bu vaiz sayesinde viski dünyas1 ile, çok çok genç bir ya_ta tan1_m1_ oluyor. Her ne kadar viski üretmeyi Lutherci vaiz Dan Call'dan ö rendi inden emin olsak da bu noktada i_in farkl1 bir boyutu da geliyor. O da asl1nda vaizin Jack'i, o zamanlar siyahi oldu u için herhangi bir yönetici vasf1na getirilmesi imkans1z olan ama zaman1n en iyi viski üreticilerinden (bugünün ba_ dam1t1mc1lar1) Nearest Green'e adeta "eti senin kemi i benim" tabiriyle b1rak1yor. Jack viski yapmay1 bir zamanlar köle olan Nearest Green'den ö reniyor, sonraki y1llarda onu mükemmelle_tiriyor. Çok uzun y1llar sonra ortaya ç1kan baz1 foto raflar, bize o zamanlar1n inan1lmaz kat1 1rkç1 Amerikas1'nda, Nearest Green ve beyaz çal1_ma arkada_lar1n1n ayn1 karelerde yer al1p ayn1 sosyal hayat1 payla_t1 1n1 kan1tlad1. Her _eyi zaman1na göre de erlendirmek laz1m, o zamanlar bir firma için cesur ve yine zaman1na göre insani bir hareketti. Bu bak1mdan Jack Daniel's viskisine ayr1 sempatiyle bakar1m her zaman.
Nathan Nearest Green'in o lu George Green ve hemen yan1nda Jack Daniel
Yukar1da size bahsetti im ve Tennessee viskisi ile bourbon viski aras1ndaki fark bu noktada konu_ulabilir. Jack, t1pk1 Dan Call ve Nearest Green gibi, viskinin, neredeyse kömür haline getiriline dek yak1lm1_ akçaa aç üzerinden filtre edilmesi yolunu tercih ediyordu.
Bu yöntem uzun y1llard1r Karayiplerdeki rom üretiminde de kullan1ld1 1 ve o zamanlar Amerika'n1n en popüler içkilerinden rom oldu u da dü_ünülürse, hiç de _a_1rt1c1 de il. Bu yönteme, yani kömürden filtreleme (charcoal filtration) sonras1nda Lincoln County Process ismi verilerek kanunla_t1r1ld1 ve i_te bourbon ile Tennessee viskilerinin ayr1m1 ortaya ç1kt1.
Devasa bir akçaa aç kömürü tank1n1n birkaç metre üzerinden, imbikten yeni ç1kan viskinin damla damla süzdürülmesi ve böylece özel bir filtreleme sa lanmas1, yani viskinin pürüssüzle_tirilmesi.
Bu noktada _unu ayr1ca söylemek istiyorum, bazen bu konunun yanl1_ anlat1ld1 1n1 görüyorum insanlara, bourbon viskinin sonras1nda kömür filtrasyonu ile Tennessee viskisi olmas1 gibi söylüyorlar, bu pek do ru de il çünkü bourbon olmas1 için imbikten dam1t1lmas1 tek ba_1na yetmiyor f1ç1 dinlendirilmesi de gerekiyor, Tennessee viskisinde ise dinlendirme sonras1 de il, öncesinde kömür filtrasyonu yap1l1yor. Yani alkol henüz bourbon-viski olmadan önce filtreye giriyor. Küçük ama önemli detay seven dostlar1m için bunu eklemek istedim.
Akçaa açlar öncelikle kömürle_ene dek yak1l1yor.
Sonras1nda bir tanka konuyor ve üzerinden yeni dam1t1lm1_ (new make spirit) alkol damlat1larak filtre ediliyor (charcoal filtration).
Amerikan viskisi dedi imizde (son y1llarda üretilen malt viski vb gibi türleri saymazsak) hemen hepsi bourbondur ancak her bourbon Tennessee de ildir diye genellersek yanl1_ olmaz.
1866 y1l1nda üretime ba_layan Jack Daniel's dam1t1mevi, arpa malt1 az olmak üzere, bol m1s1r ve çavdardan üretti i maltlar1, kendi su kayna 1 olan nehirden ald1 1 demirsiz mükemmel su ile birle_tirerek dam1tt1.
O zamanlar viski üreticileri, içkilerini sürahilerde sat1yorlar1 ve üzerine isimler yaz1yorlard1, 1870'lerde bir yerde ise cam _i_eler popüler oldu ve Jack de karar1n1 vererek, mantarl1 yuvarlak bir cam _i_eye geçti.
Tarihin ilk cam Jack Daniel's viski _i_esi örne i
1904 y1l1na geldi imizde Jack Daniel, Old No:7 ismini verdi i (bu ismi neden verdi ini kesin olarak bilmiyoruz, çapk1nl1 1yla me_hur Jack'in yedinci sevgilisini unutamamas1 m1, yedinci denemede istedi i viskiyi üretmesi gibi çok fantastik söylentiler var, elimizde kan1t yok) viskisiyle, St Louis, Missouri'de yap1lan Dünya Fuar1'na kat1ld1.
Dünyan1n dört bir yan1ndan gelen viskilerin yar1_t1 1 bu yar1_mada alt1n madalyay1 ald1 o günden sonra bütün dünya Jack Daniel'1n üretti i o viskiyle tan1_m1_ oldu!
1904 y1l1nda ödül alan _i_enin sonradan geçmi_e sayg1 ve hat1ra an1s1na firma taraf1ndan üretilmi_ replikas1.
1905 y1l1nda, ofisine gelip odas1ndaki kasay1 açamad1 1 için tekmeleyen, ayak parma 1n1 k1ran ve enfeksiyon kapan o parma 1 sayesinde hayat1n1 kaybeden bir adam Jack Daniel. Sadece 1.58 santimetre boyunda, hayat1 boyunca hiç evlenmemi_ ancak çok h1zl1 ya_am1_, müzik grubu kuracak kadar tutkulu, e lenceli ve prensipli bu küçük dev adam1n hikayesi i_te böyle.
E er imkan1n1z olur da bir gün mezar1n1 görürseniz, mezar1n hemen yan1nda iki adet sandalye de göreceksiniz, o sandalyeler ölümünden sonra onu b1rakmak istemeyen hayran1 han1mlar için özellikle konulmu_.
Günümüze gelirsek, bugün Türkiye Jack Daniel's ailesinin ürün seçkisi bak1m1ndan gerçekten çok zengin. Old No:7, Gentleman Jack, Sinatra Select, Old No:27, Single Barrel ve hatta Jack Daniel's Legacy Edition 1 ve 2 gibi çok limitli serilerin bulundu u aile her zevke hitap ediyor. Kokteyl sevenler için dahi "içinde Jack Daniel's viski bulunan bal likörü" Jack Honey de ülkemizde sat1_ta. Umar1m yak1n zamanda Jack Daniel's1n çavdar viskisi RYE ile bulu_ma imkan1m1z olur.
Baz1 detayl1 tad1m notlar1ma bu adreslerden ula_abilirsiniz,
Gentleman Jack
Jack Daniel's Single Barrel
Jack Daniel's Legacy Edition 2
Jack Daniel's Sinatra Select
Geçti imiz aylarda 0stanbul'da, Jack Daniel'dan pek de uzun say1lmayacak bendenizin bu güzel hikayeleri dostlar1m1zla payla_t1 1m bir atölyeden baz1 kareler.
Ben inan1yorum ki hemen hepimizin içinde Jack Daniel's viski geçen bir an1m1z, bir hikayemiz vard1r.
Bundan sonra bir Jack viski içerken hem o an1lar1, hem de o viskinin geldi i topraklardaki hikayesini hat1rlay1n, bir kadeh de Jack için doldurun hatta.
Sevgiler,
Ozan
Akl1ma gelmi_ken _öyle ba_lamak istiyorum, zaman1nda i_yerindeki arkada_larla birbirimize tak1l1rd1k; kim yurtd1_1ndan dönerse, orada gezip gördüklerini, yediklerini içtiklerini anlat1rlard1, ben de anlat1rd1m, sonras1nda ise "yaa" derdik "kürkçü dükkan1na döndük i_te".
Döndükten hemen sonra da _ehir, ev, bir ba_ka güzel gelirdi, sokaklar, koku, hatta saçma sapan televizyon kanallar1n1n arka planda hafif sesi aç1k durmas1 bile. Ne zaman Jack Daniel's No:7 içsem benzer duygular1 ya_ar1m.
Evet Jack sonras1 çok viski içtik, çok gönül verdik, gönül koyduk ama bazen kürkçü dükkan1 gibisi yok, bir yudum Jack, o daha rahat, kayg1s1z gençli imi hat1rlat1r bana. Bazen de hat1rlamak için özellikle tercih ederim. 0_ler, arkada_lar, sokaklar ayn1 kalm1yor ama kokular ayn1 kal1yor her zaman.
Asla hayal k1r1kl1 1na u ratmayan ve "de i_meyen" kokusu için de ayr1 sayg1 duyar1m Jack'e.
Her nerede olursam olay1m.
Jack Daniel'sin hikayesine gelirsek, epey keyifli ve ilginç asl1nda.
Jack Daniel's bir Tennessee viskisi ve dünyada en çok sat1lan Amerikan viskisi ayn1 zamanda. Kimi zaman klasik Amerikan viskisi bourbon ile kar1_t1l1yor ancak kanunlara (Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anla_mas1 ) göre türü, Tennessee viskisi olarak kabul ediliyor, o konunun detaylar1na gelece im.
Lynchburg, Tennessee'de Moore isimli küçük bir ilçede üretiliyor, hatta öyle bir ilçe ki zaman1n1n Amerika's1ndaki içki yasaklar1 (prohibition) sonras1nda yasaklar1 iptal etmeyi seçmeyip o _ekilde ya_amaya devam eden muhafazakar bir ilçe, bu nedenle Jack Daniel's viskisinin evi diyebilece imiz o bölgede asl1nda ma azalarda ve restoranlarda sat1lam1yor. Sadece dam1t1mevlerinde Pazar günü d1_1nda özel izinle tad1m yapmak mümkün olabiliyor.
Jack Daniel's Dam1t1mevi
Esas karaktere, yani me_hur Jasper Newton Jack Daniel'a gelirsek, Jack Daniel'in markan1n resmi kurucusu 1850 do umlu (ama onun tam do um tarihi tam olarak bilinmiyor). ^irket, Eylül ay1nda onun do um günü kutlamak adettendir diye söylüyor. Bunun nedeni kentte ç1kan bir yang1n ve bütün do um belgelerinin yanmas1yla birlikte hem Jack'in hem annesinin mezar ta_lar1 üzerindeki tarihlerin kesin kabul edilememesi.
12 karde_li Jack, henüz 7 ya_1nda bir vaiz taraf1ndan evlatl1k al1n1yor ve ayn1 zamanda kula a ilginç gelse de içki üreticisi de olan bu vaiz sayesinde viski dünyas1 ile, çok çok genç bir ya_ta tan1_m1_ oluyor. Her ne kadar viski üretmeyi Lutherci vaiz Dan Call'dan ö rendi inden emin olsak da bu noktada i_in farkl1 bir boyutu da geliyor. O da asl1nda vaizin Jack'i, o zamanlar siyahi oldu u için herhangi bir yönetici vasf1na getirilmesi imkans1z olan ama zaman1n en iyi viski üreticilerinden (bugünün ba_ dam1t1mc1lar1) Nearest Green'e adeta "eti senin kemi i benim" tabiriyle b1rak1yor. Jack viski yapmay1 bir zamanlar köle olan Nearest Green'den ö reniyor, sonraki y1llarda onu mükemmelle_tiriyor. Çok uzun y1llar sonra ortaya ç1kan baz1 foto raflar, bize o zamanlar1n inan1lmaz kat1 1rkç1 Amerikas1'nda, Nearest Green ve beyaz çal1_ma arkada_lar1n1n ayn1 karelerde yer al1p ayn1 sosyal hayat1 payla_t1 1n1 kan1tlad1. Her _eyi zaman1na göre de erlendirmek laz1m, o zamanlar bir firma için cesur ve yine zaman1na göre insani bir hareketti. Bu bak1mdan Jack Daniel's viskisine ayr1 sempatiyle bakar1m her zaman.
Nathan Nearest Green'in o lu George Green ve hemen yan1nda Jack Daniel
Yukar1da size bahsetti im ve Tennessee viskisi ile bourbon viski aras1ndaki fark bu noktada konu_ulabilir. Jack, t1pk1 Dan Call ve Nearest Green gibi, viskinin, neredeyse kömür haline getiriline dek yak1lm1_ akçaa aç üzerinden filtre edilmesi yolunu tercih ediyordu.
Bu yöntem uzun y1llard1r Karayiplerdeki rom üretiminde de kullan1ld1 1 ve o zamanlar Amerika'n1n en popüler içkilerinden rom oldu u da dü_ünülürse, hiç de _a_1rt1c1 de il. Bu yönteme, yani kömürden filtreleme (charcoal filtration) sonras1nda Lincoln County Process ismi verilerek kanunla_t1r1ld1 ve i_te bourbon ile Tennessee viskilerinin ayr1m1 ortaya ç1kt1.
Devasa bir akçaa aç kömürü tank1n1n birkaç metre üzerinden, imbikten yeni ç1kan viskinin damla damla süzdürülmesi ve böylece özel bir filtreleme sa lanmas1, yani viskinin pürüssüzle_tirilmesi.
Bu noktada _unu ayr1ca söylemek istiyorum, bazen bu konunun yanl1_ anlat1ld1 1n1 görüyorum insanlara, bourbon viskinin sonras1nda kömür filtrasyonu ile Tennessee viskisi olmas1 gibi söylüyorlar, bu pek do ru de il çünkü bourbon olmas1 için imbikten dam1t1lmas1 tek ba_1na yetmiyor f1ç1 dinlendirilmesi de gerekiyor, Tennessee viskisinde ise dinlendirme sonras1 de il, öncesinde kömür filtrasyonu yap1l1yor. Yani alkol henüz bourbon-viski olmadan önce filtreye giriyor. Küçük ama önemli detay seven dostlar1m için bunu eklemek istedim.
Akçaa açlar öncelikle kömürle_ene dek yak1l1yor.
Sonras1nda bir tanka konuyor ve üzerinden yeni dam1t1lm1_ (new make spirit) alkol damlat1larak filtre ediliyor (charcoal filtration).
Amerikan viskisi dedi imizde (son y1llarda üretilen malt viski vb gibi türleri saymazsak) hemen hepsi bourbondur ancak her bourbon Tennessee de ildir diye genellersek yanl1_ olmaz.
1866 y1l1nda üretime ba_layan Jack Daniel's dam1t1mevi, arpa malt1 az olmak üzere, bol m1s1r ve çavdardan üretti i maltlar1, kendi su kayna 1 olan nehirden ald1 1 demirsiz mükemmel su ile birle_tirerek dam1tt1.
O zamanlar viski üreticileri, içkilerini sürahilerde sat1yorlar1 ve üzerine isimler yaz1yorlard1, 1870'lerde bir yerde ise cam _i_eler popüler oldu ve Jack de karar1n1 vererek, mantarl1 yuvarlak bir cam _i_eye geçti.
Tarihin ilk cam Jack Daniel's viski _i_esi örne i
1904 y1l1na geldi imizde Jack Daniel, Old No:7 ismini verdi i (bu ismi neden verdi ini kesin olarak bilmiyoruz, çapk1nl1 1yla me_hur Jack'in yedinci sevgilisini unutamamas1 m1, yedinci denemede istedi i viskiyi üretmesi gibi çok fantastik söylentiler var, elimizde kan1t yok) viskisiyle, St Louis, Missouri'de yap1lan Dünya Fuar1'na kat1ld1.
Dünyan1n dört bir yan1ndan gelen viskilerin yar1_t1 1 bu yar1_mada alt1n madalyay1 ald1 o günden sonra bütün dünya Jack Daniel'1n üretti i o viskiyle tan1_m1_ oldu!
1904 y1l1nda ödül alan _i_enin sonradan geçmi_e sayg1 ve hat1ra an1s1na firma taraf1ndan üretilmi_ replikas1.
1905 y1l1nda, ofisine gelip odas1ndaki kasay1 açamad1 1 için tekmeleyen, ayak parma 1n1 k1ran ve enfeksiyon kapan o parma 1 sayesinde hayat1n1 kaybeden bir adam Jack Daniel. Sadece 1.58 santimetre boyunda, hayat1 boyunca hiç evlenmemi_ ancak çok h1zl1 ya_am1_, müzik grubu kuracak kadar tutkulu, e lenceli ve prensipli bu küçük dev adam1n hikayesi i_te böyle.
E er imkan1n1z olur da bir gün mezar1n1 görürseniz, mezar1n hemen yan1nda iki adet sandalye de göreceksiniz, o sandalyeler ölümünden sonra onu b1rakmak istemeyen hayran1 han1mlar için özellikle konulmu_.
Günümüze gelirsek, bugün Türkiye Jack Daniel's ailesinin ürün seçkisi bak1m1ndan gerçekten çok zengin. Old No:7, Gentleman Jack, Sinatra Select, Old No:27, Single Barrel ve hatta Jack Daniel's Legacy Edition 1 ve 2 gibi çok limitli serilerin bulundu u aile her zevke hitap ediyor. Kokteyl sevenler için dahi "içinde Jack Daniel's viski bulunan bal likörü" Jack Honey de ülkemizde sat1_ta. Umar1m yak1n zamanda Jack Daniel's1n çavdar viskisi RYE ile bulu_ma imkan1m1z olur.
Baz1 detayl1 tad1m notlar1ma bu adreslerden ula_abilirsiniz,
Gentleman Jack
Jack Daniel's Single Barrel
Jack Daniel's Legacy Edition 2
Jack Daniel's Sinatra Select
Geçti imiz aylarda 0stanbul'da, Jack Daniel'dan pek de uzun say1lmayacak bendenizin bu güzel hikayeleri dostlar1m1zla payla_t1 1m bir atölyeden baz1 kareler.
Ben inan1yorum ki hemen hepimizin içinde Jack Daniel's viski geçen bir an1m1z, bir hikayemiz vard1r.
Bundan sonra bir Jack viski içerken hem o an1lar1, hem de o viskinin geldi i topraklardaki hikayesini hat1rlay1n, bir kadeh de Jack için doldurun hatta.
Sevgiler,
Ozan
